Zagłada zespołu sztabowego NZW ,,Noc'' ( ,,Tatry'')
Amnestia z 1947 r. nie zakończyła podziemnej działalności niepodległościowej na terenie powiatu pułtuskiego ( ROAK, WiN). Po 1947 r. istotną rolę organizatorską odegrały tu jednak ośrodki oporu spod znaku NZW wywodzące się z sąsiednich powiatów - ciechanowskiego i ostrowskiego. Natomiast rodzimym (pułtuskim) ośrodkiem oporu przeciw niechcianej władzy stał się tu lokalny ośrodek partyzancki dowodzony przez Jana Kmiołka ,,Wira'', który jeszcze przez 5 lat, do jesieni 1951 r., dawał się we znaki komunistom. Podległa mu grupa wykonała w latach 1947-1951 blisko 100 różnego rodzaju wystąpień zbrojnych. W 4 PUBP ( Pułtusk, Ostrów Mazowiecka, Maków Mazowiecki, Ostrołęka) założono przeciwko grupie Jana Kmiołka odrębne rozpracowania operacyjne.
W sferze zainteresowania bezpieki pozostawał jednak także faktyczny kreator funkcjonowania grupy - Zygmunt Dąbkowski 1 . Do rozgrywki przeciwko niemu wykorzystano kilku agentów, spośród których część wywodziła się z szeregów AK-ROAK-WiN. Jeden z nich w połowie 1949 r. ustalił jego miejsce pobytu.
12 czerwca 1949 r. trzyosobowy zespół sztabowy KP ,,Noc'' ( ,,Tatry'') został zlokalizowany przez agenturę na kwaterze w kolonii Zamłynie pod Długosiodłem i otoczony przez silną grupę operacyjną UB i KBW, która rozciągnęła wokół jego miejsca postoju 3 linie okrążenia. Podczas próby przebicia się przez zagony młodego zboża partyzanci, ostrzeliwani ogniem broni maszynowej i obrzuceni granatami przez ubowców, zostali ranni. Ostrzeliwali się jeszcze przez jakiś czas, po czym, nie chcąc wpaść w ręce bezpieki, ostatnie kule przeznaczyli dla siebie. Polegli wówczas: Zygmunt Dąbkowski ,,Wstęga'', ,,Wojtek'', Bolesław Kulesza ,,Pomsta'' 2 , Kazimierz Ampulski ,,Tęcza'' 3 .
(Fotografia pośmiertna Zygmunta Dąbkowskiego wykonana przez funkcjonariuszy UBP po walce 12 czerwca 1949 r. pod Długosiodłem)
Jan Kmiołek podjął intensywne śledztwo, mające na celu ustalenie przyczyn ,,wpadki'' swego organizacyjnego przełożonego. Nie do końca wyjaśniona pozostaje rola odegrana w tragedii pod Zamłyniem przez pochodzącego z tej miejscowości ,,Kruczka'' (NN). Jan Kmiołek właśnie jego winił za ,,wpadkę'' Dąbkowskiego i towarzyszy. Podjął decyzję o likwidacji ,,Kruczka'' i wysyłał patrole, które na niego ,,polowały''. Przed niechybną śmiercią uchroniła go ucieczka na Ziemie Odzyskane.(Opracowano na podstawie ,,Mazowsze i Podlasie w ogniu 1944-1956, powiat Pułtusk'', IPN )
1 Zygmunt Dąbkowski, ur. 20 III 1925 r. W Borsukach , gm. Zatory. W róznych okresach działalności niepodległościowej uzywał pseudonimów: ,,Konwalia'', ,,Orka'', ,,Krym'', ,,Wstęga'' , ,,Wojtek''. Jedna z najwybitniejszych postaci pułtuskiej konspiracji niepodległościowej. Żołnierz AK, prawdopodobnie od 1942 r., a następnie w 1945 r. - ROAK. Skierowany jako ,,wtyczka'' do PUBP w Pułtusku. Jesienią 1945 r. Przekazał na potrzeby ROAK kartotekę konfidentów z terenu tego powiatu. Zagrożony zdekonspirowaniem i aresztowaniem w lutym 1946 r. Zbiegł ''do lasu''. Uczestnik wielu akcji oddziałów ROAK Pułtusk i WiN Ostrów Mazowiecka. Po rozbiciu Komendy Inspektoratu ,,Mazowieckiego'' i Obwodu Pułtusk ROAK doprowadził w październiku 1946 r. Do podporządkowania struktur pułtuskiego ROAK Okręgowi WiN Białystok. Przygotował akcję na więzienie w Pułtusku 25 XI 1946 r. i uczestniczył w niej. Pełnił funkcję zastępcy prezesa Obwodu Pułtusk WiN ,,Paulina''. Uratował obwód przed rozszerzeniem się styczniowe (1947) ,,wsypy'', nie dopuszczając do bezpośredniego kontaktu prezesa obwodu - agenta UBP - z organizacją terenową. Ujawnił się razem z przeszło 80 podkomendnymi podczas amnestii w kwietniu 1947 r. Wyjechał na teren woj. Olsztyńskiego, zatrudniając się w majątku państwowym Gągławki, przy czym pozostawał w kontakcie organizacyjnym z dawnymi podkomendnymi. Już w maju 1947 r. wznowił działalność niepodległościową, polecając Janowi Kmiołkowi zorganizowanie oddziału partyzanckiego. Latem 1948 r. podporządkował się komendantowi pozostałości ,,XV'' Okręgu NZW. We wrześniu-poaździerniku 1948 r. włączył oddział Kmiołka do tej struktury podziemnej i został mianowany wpierw komendantem batalionu terenowego, a wkrótce potem szefem organizacyjnym nowego Powiatu ,,Noc'', ,,Tatry'' ( Pułtusk). Poległ 12 czerwca 1949 r. Powrót
(Zygmunt Dąbkowski ,,Orka'', ,,Krym'', ''Wstęga'' - fot. z 1945 r. )
2 Kulesza Bolesław ,,Pomsta'', ur. 20 sierpnia 1927 r. w m. Wiśniewo, pow. Ostrów Mazowiecka. Członek WiN. Ujawnił się 10 kwietnia 1947 r. Od maja 1947 r. członek oddziału Jana Kmiołka ''Wira''. Poległ 12 czerwca 1949 r. Powrót
3 Ampulski Kazimierz ,,Benek'' , ,,Tęcza'', ur. 2 stycznia 1928 r. w m. Rząśnik, gm. Wyszków. Od 1946 r. w WiN, a po ujawnieniu się w 1947 r. rozpoczął działalność w oddziale Kmiołka i NZW. Poległ 12 czerwca 1949 r. Powrót
< Powrót do strony głównej >